Vorige Start Omhoog

5. Botsen en de persoon ontmoeten: handelwijze II centraal 

[Blz. 284]

a. "...ondanks mijn woede" 

(Logboek 'De Apenrots' [*] 11- I '82, Charles)

[*] Een behandelingsgroep voor elf jongens van 11  - 17 jaar

De jongens ( en ook ik) waren vanmorgen moeilijk wakker te krijgen. Ferry wilde niet opstaan omdat hij ziek was. Hij begon te hoesten en was niet uit bed te praten. Ik zei hem dat hij dan maar naar de dokter moest en ik ben zijn kamer uitgegaan. Ik heb toen 15 minuten aan de deur staan luisteren zonder dat ik hem hoorde hoesten. Daarna ben ik zijn kamer weer binnengegaan en heb hem gezegd dat hij er snel uit moest (Het hoesten begon meteen weer). Met veel gekanker is hij naar beneden gegaan, waar hij volgens de afspraak apart moest eten; zo ook Oene en Kees (' het trio' , FG ). 

Als functionaris macht gebruiken om de regels te hanteren

Ik heb wel mijn vraagtekens bij dat uit de groep houden van enkele jongens, maar daar ben ik zelf nog niet uit,. misschien kunnen we hier eens over praten. 

Twijfels bij het gebruiken van macht als werkwijze

Hier probeerde Ferry de groep op zijn hand te krijgen. De jongens gingen hier niet op in. Hierna werd hij erg brutaal en dreigde met sancties (het vernielen van mijn auto enz. enz.). Het hele weekend kwam toen bij mij naar boven. Ik werd echt bloedlink. Dit heeft hij goed opgepakt.

De echte kwaadheid komt goed over.

 Ik heb hem juist niet weggestuurd maar hem op zijn plaats (en dus apart) aan tafel gezet. Zijn fiets was ook nog stuk zodat hij met de bus moest. De school heb ik hierover gebeld. 

Macht met mate. Zorg gaat door: onvoorwaardelijk.

Voordat hij wegging heb ik nog even met hem zitten praten. Ik vertelde hem dat ik me rot voelde omdat ik hem niet vertrouw (Hij heeft me een paar keer bedonderd). Daarom geloof ik niet dat hij ziek was. Ik heb geprobeerd hem duidelijk te maken dat ik het erg vervelend vind om zo met hem om te moeten gaan, temeer omdat ik hem eigenlijk best een leuk jong vind. 

Contact herstellen.
Ik-boodschap.
Persoons-
gebonden duidelijkheid

Verder heb ik hem beloofd dat hij als het nodig mocht zijn een hoestdrankje krijgt. Hij ging goed gehumeurd naar school. 

Onvoorwaardelijke zorg.
Contact hersteld.

Daarna vonden zowel Kees als Oene het nodig om me uit te dagen. Ze hadden bijvoorbeeld een fles chocomel naar beneden gegooid, zaten boven te vervelen enzovoort. Oene vond het nodig om tegen de deuren te gaan stampen en mij verder uit te dagen.

Interpretatie: niet als ongewest gedrag maar als vorm van interactie.

Ik ben toen zeer boos en heel duidelijk naar ze geweest.

Kwaadheid geuit.
Persoons-
gebonden duidelijkheid.

Oene heb ik klemgedrukt in de hoek en hem gevraagd of hij het fijn vond dat ik zo met hem omga. Dit bleek niet zo te zijn. 

Macht gebruikt om contact te herstellen.

.
[Blz. 285]
.

 

Kees koos eieren voor zijn geld en hield zich rustig.

Aanpassing

 Later vertelde hij dat hij die chocomel gegooid had. Hier ben ik heel positief op ingegaan. Ik vond het ook echt fijn, want daaruit blijkt dat ik het contact nog heb ondanks mijn woede. Ik zei tegen hem dat hij aan Elly moest vragen hoe hij die rommel het best schoon kon maken. Dit heeft hij ook gedaan. 

Contact dankzij het correct uiten van woede.

Met Oene ben ik ook in gesprek gegaan, met name dat ik er zelf ook echt van baal als ik me zo moet (??) gedragen. Dit verliep ook bevredigend.

Contact hersteld

 Ondanks dat ik goed kwaad ben geweest heb ik toch wel fijn gewerkt. Tevreden

b. "Systematisch verzieken van alles wat leuk was" 

(Logboek 'De Apenrots', 10/3 '82)

Om 12 uur begonnen. Gezellig gegeten met Carlo en Sim. De sfeer was prima tot Kees binnen kwam (Het is bijna vervelend om het weer op te moeten schrijven). Hij kwam scheldend binnen omdat hij tegenwind had gehad. Daarna liep hij de groep in, zette de versterker voluit en ging vloekend aan tafel zitten. Frankie was een tosti aan het bakken. Kees stond op en gooide lucifers in de pan. Frankie baalde als een stier en voeg Kees of hij die lucifers weer uit de pan wilde halen. Kees gaf Frankie daarop een grote mond en kreeg daarop een schop van Frankie. Kees nam daarop een dreigende houding aan. Frankie durfde toen niets meer. Daarop liep Kees weg. 

 

Bij de deur hield ik hem tegen en vroeg hem of hij zo vond dat het conflict afgehandeld was. Hij zei dat het hem niets kon schelen. Frankie liep daarop naar zijn kamer met de mededeling 'Ik hoef al geen eten meer.' Ik wist niet hoe ik Frankie in dit gevoel kon steunen zonder het conflict van hem over te nemen. Wel had ik het gevoel dat Kees op een conflict met mij uit was. Ik weet alleen de reden niet.

Macht gebruiken om het conflict op te (helpen) lossen.
Conflict niet overnemen.
Welke boodschap?

Vijfminuten later kwam Kees de groep weer in en stond vlak bij me met zijn mes te zwaaien. Dat irriteerde me en ik vroeg hem of hij hiermee op wilde houden. Dit bleek niet te kunnen. Ik heb het mes toen afgepakt en weer geprobeerd om te peilen wat hem dwars zat. Hier ging hij niet op in. Hij heeft zich de hele verdere middag bezig gehouden met het systematisch verzieken van alles wat leuk was. (...) Ik werd er kotsmisselijk van. 

Macht gebruiken.

De boodschap gezocht

Ferry was op weg naar huis bij Mieke (groepsleidster) langs geweest omdat haar fiets stuk was. Hij had bij haar erg veel lol gehad en kwam opgewekt binnen.

Na een tijdje bood Ferry aan het karton voor het raam vast te plakken omdat we last van de tocht hadden. Hij ging een grote rol plakband van zijn kamer halen en begon te plakken. Toen Nico die rol zag, zei hij dat die van hem was. Hij had die rol van Frans gekregen. Rudi bevestigde dit omdat hij tekens op de rol herkende (Deze tekens waren er met een ballpoint ingezet ). Ferry werd erg boos op Nico en zei dat hij die rol van Kees had gehad. Kees bevestigde dit en vertelde dat hij die rol van een vriendje in Berkenstad had gehad. Op mijn vraag of die tekens daar dan ook op gezet waren, wist hij niet goed raad.

Ik stelde voor om de rol te bewaren tot Frans terugkwam en hem dan te vragen of hij de rol herkende. Ferry ging hier niet mee accoord en zei dat die klereleier van een Nico kon doodvallen en gaf hem een harde duw zodat Nico op de bank viel. 

 

 Ik had er ineens genoeg van en eiste die rol. Ferry wilde deze niet geven.

Functionele macht gebruikt

 Hij liep met Kees weg. 

Omgangsbreuk

Ik heb ze tegen gehouden om de rol af te pakken. 

Macht gebruikt

.
[Blz. 286]
.

 

Kees nam een dreigende houding aan -- hij pakte een ijzeren pijp in de hobbykamer. Ik werd toen pas echt kwaad. Ferry werd toen weer bliksemafleider (dit bedacht ik pas achteraf) en kreeg van mij de volle laag (met woorden) doordat hij op me begon te schelden. 

Escalatie

Kwaadheid geuit

Toen ik de rol had liepen Ferry en Kees naar beneden. 

Omgangsbreuk

Toen ze weg waren ging bij mij de alarmbel over en kreeg ik spijt over mijn optreden.

Twijfel

 Ik ben ze toen gaan zoeken en vond ze in de gang naar het kantoor. Ik heb Ferry toen gezegd (vrij geëmotioneerd en open) dat ik vond dat ik fout geweest was door de lading die voor Kees bedoeld was tegen hem te spuien. Hij zag kennelijk goed dat ik het echt meende en werd weer erg rustig. Ik zelf trouwens ook.

Contact herstellen. Ik-boodschap komt over.
Rust in de situatie.

Kees wist met de situatie kennelijk geen raad; hij snapte niet helemaal wat er gebeurde volgens mij. We zijn toen weer naar boven gegaan. De anderen zaten al aan tafel. Ferry moest toen we aan tafel zaten zijn opgelopen spanning weer kwijt en reageerde deze af op Geert. Geert snapte dat prima en ging hier goed mee om door het gewoon te benoemen. Ik heb toen iedereen bovenstaand verhaal verteld, zodat ze wisten hoe Ferry en ik er bij zaten. 

Geen 'ongewenst gedrag', maar doen & laten dat een boodschap bevat. Geert begrijpt dit en bericht dat terug.

Kees ging toch nog door met vervelen en kreeg toen de hele groep op zijn nek. Ferry was toen al weer ontspannen. Er was toen best een saamhorigheidsgevoel in de groep, behalve voor Kees. 

Beweging in de groep. Posities verschuiven. Groep levendig, maar geen chaos.

Vlak nadat de studie begonnen was gingen de stoppen door (een gewoonte van Kees, FG). Ik heb ze meteen weer aangedaan en ben de hele studie bij Kees gaan zitten. We hebben een heel gesprek gehad dat heel goed verliep. Het is me te veel werk om dat ook nog allemaal op te schrijven. 

Contact hersteld

Na de studie was de sfeer prima. Mieke is met zes jongens naar de sporthal gegaan. Ik ben met de rest in de groep gebleven en heb een hele fijne avond gehad. 

Geen chaos

Vooral met Ferry weer een fijne band. Toen de jongens uit de sporthal kwamen hebben we met zijn allen een frietje gegeten. Het naar bed gaan verliep prima. De rol plakband heb ik weer aan Nico gegeven. Hier had Ferry geen moeite mee. 

Contact hersteld

Eigenlijk was het best een fijne dag. Ik vond het vooral fijn dat ik het contact met Ferry niet verloren had. Verder vond ik het fijn dat de sfeer niet de verdere avond rot was. Meestal blijft alles dan toch doorgaan.

Conflict opgelost.
Contact leggen als basis

Ook had ik het gevoel dat ik mijn gang kon gaan omdat Mieke de rest op zou vangen. Fijn gewerkt met haar.

Tevreden

c. "In-triest was hij" 

(Logboek 'Het Huis in de Waterstraat' 8/11 '83, Froukje)
 

Toen Nel (groepsleidster, FG) om kwart over acht met Gertie naar boven wilde gaan en daarbij gewoon zijn arm vastpakte, werd Gertie heel erg kwaad en ging in gevecht met haar. Zo kwamen ze boven. Gertie schopte en maaide om zich heen tegen alles en iedereen en was niet te bedaren. We hebben hem op bed gelegd en Nel is op hem gaan zitten, heeft hem gestimuleerd om met woorden af te reageren. Hij schold echt alles bij elkaar. 

Macht gebruikt en getracht adequaat te communiceren over de boodschap erachter

Toen hij z' n beer pakte en dáármee ging gooien heeft ze hem losgelaten (ze verwachtte op dat moment dat hij niet meer naar ons, mensen, zou slaan, wat inderdaad ook niet meer gebeurde). Hij bleef kwaad en op' n gegeven moment begon hij over thuis: 'Niemand is lief op de hele wereld, alléén pappa, mamma en Ina (zusje, FG) zijn lief.' Ik wil naar mamma.' Toen begon hij te huilen, intens verdriet.

De kennelijk belangrijke boodschap: gevoel en wens

.
[Blz. 287]
.

 

 Nel mocht wel bij hem zijn, hem strelen, maar hij was ontroostbaar. 

Nabijheid mogelijk

Later nog 'ns: z' n bed uit, trappen tegen deuren en in een hoekje gaan zitten, helemaal in elkaar gekropen, snikkend huilend 'Ik wil naar mamma.' Hij is nog even beneden geweest, daarna opnieuw naar bed. Hij was heel moe, heeft ons allebei heel lief welterusten gezegd en is gaan slapen. AI met al bijna een uur.

Idem idem

 We hopen dat hij wat kwijt is kunnen worden, intriest was hij.  't Gaat om de boodschap, niet het gedrag.

d. Die schaduwkant! 

(Logboek 'Het Huis in de Waterstraat' 17 -11 '83, Koen)

Als laatste een geheel dienstverslag van Koen, die pas korte tijd werkte in het Huis in de Waterstraat, en wel uit de 'woelig' genoemde maand november. Koen deelt de dienst tot slaaptijd met Herman, die er al veellanger werkt en met de stagiaire Noortje.
 

Wat een dag! Het lijkt erop of ik steeds alleen die schaduwkant meemaak, tenminste, dat gevoel heb ik nu, al is dat gelukkig niet zo. (...) Ik kwam om vijf uur. Gertie en Wim waren buiten aan het 'voetballen'. Veel kabaal, schreeuwen en schoppen, behalve tegen de bal. (...)
Ben een paar maal naar buiten gegaan om Gertie en Wim een beetje tot rust te manen (...). Eenmaal binnen, waren het twee dove mensen, net zoals buiten enorm rumoerig en niet voor rede vatbaar. 

 

Ik heb het eten opgediend en ben er bij gaan zitten in het zitje. Gertie bleef enorm vervelend met Wim. Herman werd het spuugzat, want niets hielp, en bracht Gertie naar boven.

Wim ging gewoon door, maar nu met Bertje. Ook voor Wim hielp niets. En om te voorkomen dat hij Bertje ook zou meeslepen in zijn gedrag, heb ik Wim naar boven gebracht. Zowel Herman als ik gingen naar beneden. Daar hebben we rustig gegeten, zelfs Robbie. Bertje wilde eerst niet aan tafel komen -- volgens Noortje omdat het naar boven brengen van Gertie en Wim een schrikeffect op hem had. Herma, Robby, Herman, Noortje en ik zijn gaan eten.

'Persoon ontmoeten' lukt nu niet, 'conflict ontwijken' kan nu niet. 
Nu even 'gedrag beheersen'.

Tijdelijke rust

Bertje bleef in de zithoek zitten schelden. Daar hebben we totaal geen aandacht aan geschonken even later kwam hij er bij zitten, goed gehumeurd, en at zijn buik goed vol. 

Dit conflict ontweken. 
't Ebt weg.

Nadat wij gegeten hadden heeft Herman eten naar Wim en Gertie gebracht. Noortje met Tommy Bertje en Herma aan het monopoliën en ik met Robbie aan het afwassen. 

Zorg gaat door: onvoorwaardelijk

Na de afwas heb ik Wim een paar maal bezocht op zijn kamer. Herman had dat al een paar maal gedaan bij Gertie. Elke keer dat ik naar Wim ging, kreeg ik meer contact met hem. 

Terug naar 'persoon ontmoeten' door contact te leggen.

Niet dat hij problemen ofiets dergelijks vertelde, maar ik had de indruk dat hij mij vergaf of zoiets. hij zei Ietterlijk dat hij het wel begreep. Gertie en Herman hadden ook vrede of zoiets. 

De boodschap van Koen komt over, wordt erkend en begrepen.

Zoals ik het nu geschreven heb, lijkt het erop dat Herman alleen met Gertie bezig is geweest en ik alleen met Wim, dat is niet zo. Herman is ook met Wim bezig geweest en ik met Gertie. Ik had het gevoel dat ik met Gertie contact had. Gertie kwam mij spontaan de hand drukken en zeggen dat hij spijt had. 

Contact hersteld, elk als persoon.

Daarna hebben Gertie en Wim bovenfijn zitten spelen met van die blaaspijpjes. Beneden was het ook een leuke sfeer, vond ik. Iedereen was leuk bezig . 
We hebben veel energie gestoken in het naar bed brengen. 

 

.
[Blz. 288]
.

 

Herman heeft Bertje naar bed gebracht en voorgelezen. Ik heb Tommy voorgelezen en flink mee gestoeid. Noortje heeft Gertie naar bed gebracht en voorgelezen en gekieteld. Ondertussen zat Wim heerlijk in bad en Herma naar een muziekprogramma te kijken. Noortje is toen Gertie gaan verwennen met kietel- en stoeipartijen. Ik ben naar beneden gegaan en heb met Herma zitten spelen. Gertie kwam naar beneden en wilde met mij stoeien. Ik vroeg of Herma het erg vond als ik met Gertie even zou gaan stoeien. Herma vond het niet erg en ik ben met Gertie boven gaan stoeien. Dat ging heel lekker. Toen zowel Gertie als Tommy in bed lagen, ben ik op verzoek Wim gaan instoppen. 

Contact gehandhaafd door in te gaan op behoeften, ook zonder woorden.

Wim vroeg of ik hem een verhaal wilde vertellen over wat ik vroeger voor ondeugd had uitgehaald. Na dat gedaan te hebben ben ik naar Herma gegaan.

'Groepsleider, laat je schaduwkant ook 'ns zien!'

 Die heb ik voorgelezen. Daarbij kwam ze met haar hoofd op mijn been liggen en stak een arm door mijn arm. We hebben daarna nog wat gelachen en ik heb haar ingestopt. Herman was intussen naar huis. Ik ben naar beneden gegaan en dacht dat alles lag te slapen. 

Contact: nabijheid mogelijk.

 

Maar o wee, wat kan een mens zich vergissen. Op een gegeven moment hoorde ik een hoop rumoer boven. Ik ging naar boven en kwam Tommy op de trap tegen. Tommy voelde zich bedreigd door Wim. Wim was op de kamer van Gertie en Tommy. 

Naar Tommy geluisterd

Ik heb Wim naar zijn eigen kamer gestuurd en Gertie en Tommy ondergestopt en ben toen naar Wim gegaan. Wim was enorm kwaad. Hij schreeuwde dat hij iedereen in elkaar zou slaan en met name Tommy en Gertie want die hadden hem uitgelachen.

Macht met mate. Zorg gaat door.

 Op een gegeven moment begon hij mij te slaan. Ik pakte hem vast en legde hem op bed. Hij huilde, schold tegen me en probeerde alles om me te kunnen slaan. Hij was vreselijk link. Iedereen kwam weer uit bed door de herrie. Ik heb ze allemaal weer naar bed gestuurd. Noortje kwam ondertussen ook weer naar boven en heeft de rest weer ondergestopt.
Nog steeds hield ik Wim vast. Ik had hem al een paar maal proberen los te laten, maar hij begon dan meteen weer te slaan en te schoppen.

Even 'beheersen'

Toen ik dacht dat hij' rustig' was heb ik hem losgelaten en hij deed of hij ging slapen.

Schijnaanpassing

Op een gegeven moment sprong hij uit bed en pakte zijn matras die hij weggooide. Iedereen begon weer te roepen dat ze niet slapen konden. Ik heb hem toen naar beneden gesleept en hem op de bank gezet.

Escalatie.
Macht gebruikt om contact te herstellen.

Ondertussen schreeuwde hij dat hij naar huis wilde en hier met niemand kon praten, behalve met Froukje ( groepsleidster, FG) en Kitty (psychologe, FG ).

De kennelijk belangrijke boodschap

Ik was aan het eind van mijn mogelijkheden en bood hem aan om telefonisch contact op te nemen met één van beiden. Dat vond hij goed. Noortje vroeg ofzij kon gaan toen Wim rustiger was, want ze stond op het punt, bij het begin van dit alles, om met Nanda naar volley te gaan. Ik vond dat prima want de krisis was voorbij. Wim bleef nog wel weggedoken zitten.

Grens aangegeven en boodschap serieus genomen.

Rust in de situatie.

Ik kon zowel Froukje als Kitty niet bereiken. Gelukkig niet, want ik deed dat om Wim duidelijk te maken dat ik het goed met hem voor had. Het hielp. Wim keek mij weer aan en we hebben toen samen iets gedronken.

Boodschap adequaat uitgezonden: contact hersteld.

Ik vertelde hem dat ik zijn bed zou opmaken, terwijl hij van mij Shogun ( of iets dergelijks ) mocht kijken.

Zorg gaat door.

.
[Blz. 289]
.

 

Ik ben toen zijn kamer weer gaan inrichten en, na tien minuten later weer beneden te zijn aangekomen, ben ik naast Wim op de bank gaan zitten en hebben we tv zitten kijken. Er werd weinig tot niets gezegd. We zaten wel met onze ogen naar de tv te kijken, maar waren beiden met andere dingen bezig. Het was zo' n stilte die meer zegt dan als er gepraat wordt. Halverwege het programma wilde hij naar bed. Ik heb hem ondergestopt en hij sliep vrijwel meteen in.

Contact

Echte rust

Het is misschien raar, maar ik had een tevreden gevoel.

Tevreden

 

Vorige Start Omhoog