De ophef en discussie, tot en met Kamervragen, over de ‘behandeling’ van christelijke homo’s zal niemand ontgaan zijn. Ik zal niet de enige zijn die meteen dacht aan de ‘behandeling’ van mensen met pedofiele gevoelens of daden. Zo verving Theodor Holman in zijn column in Parool van 19 januari 2012 het woord ‘homo’ door ‘pedo’: “pedotherapie”. Er komen nogal wat vragen op.

Wat is er gebeurd?

Op 17 januari 2012 meldden Trouw en NRC Handelsblad dat zorgverzekeraars een behandeling van christelijke homo’s door Different moesten vergoeden. De ‘behandeling’ zou bestaan uit onderdrukking van deze gevoelens. Onmiddellijk reageerde de artsenorganisatie KNMG met de reactie dat 

“Een therapie die helpt onderdrukken wie je bent, … schadelijk kan zijn” 
en dat dit 
“alleen maar leidt tot psychische problemen”.

Al even snel reageerden Paul & Witteman en de Kamer. De eersten lieten iemand aan het woord die zei dat dit type ‘genezing’ in feite “geestelijke zelfverminking” was. 

Meer van dit soort verklaringen en citaten verschenen in de pers: suïcidale gedachten, depressie. 

Al even snel noemde minister Schippers van Volksgezondheid deze vergoeding 

“bizar. Homoseksualiteit is geen ziekte” (idem). 

Een grote kamermeerderheid verwierp de vergoeding ook. De Inspectie voor de Gezondheidszorg begon meteen met een onderzoek.

Psycholoog Jan Derksen:

“Voor het onderdrukken van gevoelens bestaan wetenschappelijk verantwoorde technieken, zoals die ook voor pedoseksualiteit zijn ontwikkeld” (Trouw 19 januari, curs. FG).

Let op het woord “technieken”: de mens als gedragsmachine met een monteur als er iets mis is.

Ruud Ganzevoort, hoogleraar praktische theologie, legt (in Trouw, 20 januari) de psychologie uit die hier achter zit. Deze psychologie ziet homoseksualiteit niet als geaardheid, maar als ziekte.

“Deze psychologische redenering staat volstrekt buiten de wetenschappelijke en therapeutische consensus en valt dan ook in de categorie kwakzalverij.”

Als we deze twee uitspraken combineren, krijgen we een merkwaardig resultaat:

Onderzoek

Al op 1 februari verklaarde minister Schippers dat Different geen gevoelens onderdrukt. Dit had het onderzoek van de Inspectie opgeleverd.

Dit ‘onderzoek’ bestond kennelijk alleen uit het voeren van een gesprek met de directie. Deze ontkent het onderdrukken van gevoelens. Het zou hier niet gaan om ‘behandeling’, maar om ‘hulpverlening’ bij depressies, identiteitscrises, om aanvaarding van wie men is en om het maken van keuzes wat men wel of niet doet. Met cliënten is kennelijk niet gesproken. Voor zover in de media geciteerd, vertellen die een heel ander verhaal.

Wel moet Different aangeven hoe de diagnoses gesteld worden. Een diagnose is een beschrijving van wat je mankeert. De daar aanwezige psychiater schiet hierin tekort, aldus de inspectie. Ook moet de organisatie eerlijker voorlichting geven over zorgaanbod en resultaten. 

Psycholoog Jan Derksen merkt hierbij op dat ambivalente – dat wil zeggen: dubbele - gevoelens geen afwijking zijn en dat deze geen behandeling nodig hebben [impliciet: hooguit hulpverlening] (Trouw 2 februari). Sindsdien is het stil.

Tijd voor vragen

Geaardheid?

Is homoseksualiteit een geaardheid? 

Hier is zowat iedereen nu van overtuigd, maar voor mij is het nog zeer de vraag. Neuroloog Swaab ziet verschil in de hersenen van homo’s en hetero’s, evenals in die van pedo’s. Gevolg of oorzaak? Als oorzaak bewijsbaar is:

Is pedofilie een geaardheid? 

Swaab ziet weer verschil, maar minimaal – zie mijn artikel hierover “Geaardheid of zelfbeheersing?” in de Nieuwsbrief van Martijn. Een bepaald hersendeel lichtte op bij het zien van erotisch getinte plaatjes van kinderen. Hier is gevolg logischer dan oorzaak. Was dit bij de baby-pedo al zo? In de baarmoeder al? Lijkt mij sterk.

Wat doet de samenleving?

Deze oordeelt, geeft labels, anders gezegd: zij interpreteert, of wel: zij plaatst de informatie, modern gezegd, in een frame (interpretatiekader, model, 'denkraam'). 

Zij omarmt vrij massaal de homo’s vanwege hun geaardheid, maar verwerpt nog veel massaler de pedo’s vanwege hun ziekte. De eersten mogen dus niet behandeld worden, de laatsten moeten het.

Houdt ‘behandeling’ het onderdrukken van gevoelens in? 

Bij homo’s mag dit beslist niet, bij pedo’s moet het juist wel gebeuren. Niet erg logisch, maar de samenleving oordeelt hier niet logisch, medisch of wetenschappelijk, maar moreel en juridisch.

Driedeling of vierdeling?

Zeg echter niet: ‘De samenleving is gek’ – ‘Zij zijn gek, wij niet’. De samenleving oordeelt onlogisch als men hetero-, homo- en pedofilie ziet als een driedeling en een nevenstelling van gelijke zaken He, Ho en Pe.

Maar zo onlogisch is de samenleving nu ook weer niet, want het gaat hier om een vierdeling van niet gelijke zaken. Er zijn immers twee assen: 

De samenleving accepteert wel het verschil in sekse, maar niet het verschil in leeftijd. De vakken zijn dus niet gelijk, naast elkaar staand, maar er staan er 

Zij labelt vervolgens het verschil in sekse als geaardheid, het verschil in leeftijd als ziekte. Dus mag het eerste niet, maar moet het tweede wel behandeld worden. Dit is geen medisch of psychologisch oordeel, het is een moreel en juridisch oordeel.

Diagnostiek?

Bij de diagnostiek (de omschrijving van wat men mankeert) van mensen met pedofiele gevoelens en pedoseksuele daden zien we iets dat we ook bij Different zagen:

Op de diagnostiek is kritiek mogelijk.

Zie mijn artikel hierover: “Barbertje moet hangen; Valkuilen, valstrikken en fouten in het forensische persoonlijkheidsonderzoek”, 2006.

Behandeling?

Ook bij de behandeling van mensen met pedofiele gevoelens en pedoseksuele daden zien we iets dat we ook bij Different zagen:
Ook hier is kritiek mogelijk.

De directie en de therapeuten ontkennen dat zij de betreffende gevoelens onderdrukken of willen genezen. 

“Wij nemen uw geaardheid (!) niet af,” zeggen zij, “wij leren u er alleen beter mee om te gaan.” 

Maar ook hier vertellen de cliënten een heel ander verhaal. Zij worden slechts benaderd als daders; kan dit niet, dan als vast wel toekomstige daders.

Met het eerste citaat begint mijn artikel “Maar meneer, u bent een dader” - Narratieve dwang als vorm van gedragsaanpassing, 2006.
De ondertitel geeft de nu alom gebruikelijke methodiek aan: de dwang om een bepaald verhaal te vertellen: het verhaal van de therapeuten die immers experts zijn.

De methodiek verbiedt een bepaalde interpretatie van grote stukken ervaringen in de werkelijkheid. Woorden als vriendschap en vriend(je) zijn verboden; men moet dader en slachtoffertje zeggen. Vriendschap en liefde bestaan niet, alleen seksuele aandrang bestaat - en deze is net zo dwingend als de therapeuten zijn.

‘Seksuele aandrang’ ziet men in alle gevoelens en fantasieën; zelfs kijken is niets anders dan ‘seksueel begeren’ – allemaal verboden. Is men zich dit niet bewust? Dan is het onbewust, weet de expert. 

Er worden terdege wel gevoelens onderdrukt. Zie maar hier:
< http://www.helping-people.info/treatment_exp.htm  >.

De samenleving zegt: “Prima, dank u wel, onderdrukken die hap!” De gigantische kosten voor deze behandeling neemt men gaarne voor lief, al dan niet via de zorgverzekeraars. Zieken, immers, moeten behandeld worden, en wel door deskundigen, in dit geval zelfs door experts.

Deze werken met een zeer eenzijdige methodiek, opgezet vanuit een zeer eenzijdige mensvisie: de mens als gedragsmachine, geheel bepaald door factoren (krachten) en prikkels (aanleidingen). Zij, de gedragsmonteurs, worden zelden bekritiseerd en blijken nauwelijks tot enige mate van zelfkritiek bereid te zijn.

Hulpverlening?

Als je niet ziek bent, heb je geen behandeling nodig, als je een probleem hebt, dan vraag je hulp. Aldus ook Different. Wat is hulp?

Echte hulpverlening begint mijns inziens met het helpen accepteren van de eigen pedofiele gevoelens als feit, om deze goed onder ogen te zien. Ik zeg dan:

De mens wordt hier door mij gezien als nadenkend, kiezend, handelend wezen, niet als gedragsmachine die even opnieuw geprogrammeerd moet worden. 

Dit gebeurt in de zelfhulpgroepen voor mensen met pedofiele gevoelens. Ook de Vereniging Martijn brengt mensen bij elkaar om over hun gevoelens te spreken.

Deze hulp kost de samenleving niets; ze levert, als het allemaal lukt, wel iets op: gemotiveerde en deelnemende burgers die naar eer en geweten ethisch en moreel verantwoord kunnen leven, mensen die kinderen nabij willen en kunnen zijn zonder hierin te ver te gaan.

Cijfers?

“Als het allemaal lukt” … Het succes van een methodiek wordt doorgaans in cijfers uitgedrukt met behulp van het recidivepercentage. Dit is het percentage van de behandelde of geholpen mensen die voor een tweede keer de wet overtreden: zoveel % deed dit.

Welnu:

Zie

Het recidivepercentage van ex-leden van zelfhulpgroepen, voor zover mij bekend in de afgelopen dertig jaar, heb ik in 2010 naar vermogen berekend; ik kom op dezelfde 12 tot 15 %.

Beide methoden kunnen dus helpen, al is er voor beide geen garantie te geven. Maar de een kost bakken geld voor een behandeling waar de cliënten steen en been over klagen als zijnde afschuwelijk; de tweede kost niets en levert tevreden mensen op.

Conclusie?

Hiertoe betaalt de samenleving behandelaars, deskundigen natuurlijk, experts zelfs naar eigen zeggen. Zij ontvangen zelden kritiek en blijken nauwelijks tot enige mate van zelfkritiek bereid te zijn.

Er zijn andere groepen met andere methodieken en visie, die kosteloos werken en een ongeveer gelijke recidive opleveren. Deze groepen worden nu streng bekritiseerd. De samenleving wil ze zelfs het liefst verbieden. Het bespreken van gevoelens zou immers – in de mechanische mensvisie – tot onaanvaardbaar gedrag leiden. Het tegendeel is waar. Juist het onderdrukken ervan kan daartoe leiden.

Wat te doen?

Het heeft weinig zin om alleen maar te gaan mopperen over die zo verschillende benadering van homo’s en pedo’s. Gun de eerste hun erkenning, na vele eeuwen miskend te zijn, en open het gesprek maar weer eens opnieuw over de tweede. Moet er iets veranderen? Verbeter de wereld, begin bij jezelf.

Wat ik doe, is:  

mij niet afzetten tegen of terugtrekken uit de samenleving, maar er actief deel van zijn. Ik wil niet strijden tegen de samenleving, maar communiceren met de samenleving. Ik erken haar wetten. Ik maak afspraken met mijn sociale omgeving en houd mij er aan. Ik ervaar goeddeels acceptatie en zelfs respect over en weer.

Over jong-oud-relaties zeg ik al jaren tegen mijzelf en anderen: “niet romantiseren, niet seksualiseren”, ofwel ‘maak van een goed contact of een vriendschap geen romance en al zeker geen seksuele verhouding’.

Al twintig jaar geleden nam ik initiatieven tot een discussie over ethiek in jeugd-ouderen relaties.
Zie

Er is ook al jaren een ethiek geformuleerd binnen Martijn. Zie OK Magazine # 89, juni 2004, en alle volgende nummers, waar gezegd wordt:

‘Houd je aan de wet’ en waarin sprake is van “Instemming, openheid, vrijheid en harmonie” als ethische richtlijnen voor alle contacten met kinderen.

Via-via zijn deze beginselen van mij afkomstig. 

De Vereniging Martijn

En als je problemen ervaart? Zoek elkaar op en praat erover.

Wat mij betreft mag de Vereniging Martijn dus blijven bestaan … misschien wel

De vreemde tegenstelling …

... lost zich dan ook op: